آیا انسان میتواند با خودش نیز مهربان باشد؟ مهربانی چگونه می تواند به انسان کمک کند؟
پایگاه خبری عصرجهان؛ رحیم چلداوی دانشجوی دکتری مشاوره-مهربانی با خود یا شفقت به خود، چند سالی است وارد ادبیات علم روان شناسی و مشاوره شده است. در اصل این اصطلاح از آیینهای مشرق زمین اخذ شده است. انسانها معمولاً دوست دارند دیگران با مهربانی با آنها رفتار کنند. سوال این است آیا انسان میتواند با خودش نیز مهربان باشد؟ مهربانی چگونه می تواند به انسان کمک کند؟ مهربانی به خود به زبان ساده یعنی اینکه "رفتاری که ما دوست داریم دیگران در قبال ما انجام دهند، ما برای خودمان انجام دهیم". مثلاً اگر کار اشتباهی انجام دادیم یا کاری نسنجیده از ما سر بزند معمولاً به آن فکر میکنیم. اگر فکر کردن ما به آن کار یا موقعیت بیش از حد معمول شد و مدام خود را برای آن سرزنش کنیم؛ اصطلاحاً به آن "خودسرزنشگری" میگویند. بهتر است بدانیم مهربانی بیشتر به درد افرادی میخورد که دچار خودسرزنشگری، اضطراب، افسردگی و احساس شرم هستند و برای اینگونه افراد بیشتر سودمند است. اما چگونه با خودمان مهربان باشیم و چگونه از این طریق به خودمان خدمت کنیم؟ یک راه آن تصویرسازی است. یعنی تصور کنیم. تصور کنیم یک دوست صمیمی، مهربان و دلسوز کنار ما نشسته است و به ما در مورد آن کار و آن موقعیت با مهربانی صحبت میکند. او با حرفهایش به ما حمله نمی کند. سرزنش نمی کند، قضاوت هم نمی کند. او فقط با مهربانی با ما حرف میزند. حرفها و گفته های او طعم آرامش دهنده دارند. حالا ما می توانیم این گفته های دوستمان را برای خودمان بگوییم و تصویرسازی کنیم. از الگوی حرفهایش برای خودمان استفاده کنیم؛ مثل او خودمان را سرزنش و قضاوت نکنیم، همدلی و همدردی کنیم، و بیشتر به خودمان توجه کنیم تا درد و رنج. این می تواند برای ما کمک کننده باشد و به ما آرامش و اطمینان خاطر دهد. با خود خودمهربان بودن شامل بخشش، همدلی، صبر نسبت به افکار و رفتارمان است. خود مهربانی بر این نکته تأکيد دارد که فرد حتی پس از شکست، مستحق توجه، عشق، شادمانی و محبت است. درمقابل، در خودسرزنشگری فرد نسبت به خودش خصمانه، پرتوقع و انتقادگر است. افرادی که خودسرزنشگری بالایی دارند افکار، احساسها، رفتارها و ارزش خود را رد میکنند. خودسرزنشگری اغلب بیرحمانه است؛ و رنج ناشی از آن میتواند مساوی یا فراتر از رنجی باشد که خود آن موقعيت ایجاد میکند. حالا این به ما بر می گردد که انتقادگر خودمان باشیم یا با خودمان مهربان. انتخاب با ماست.*