شب اول زمستان فرایند رویش دانههای گیاهان در زیر خاک آغاز می شود و بنا به همین باور اول ماه زمستان را دی نامیدند
پایگاه خبری عصرجهان؛ محمد شریفی
قبل از پرداختن به یلدا،همان به که رسم ادب بجا آورم و *یلدا را به همه ی جانان و ایرانیان و همه دوستداران فرهنگ اصیل و ریشه دار ایرانی در تمام نقاط زمین تبریک و شادباش عرض نمایم*
امروز ۳۰ آذر ماه ۹۹آخرین پائیز قرن ۱۳ هجری خورشیدی و شب اول زمستان که درازترین شب سال است، بنا به باورهای میترایی ایرانیان باستان ،با سپری شدن شب یلدا با اولین طلیعه ی خورشید ،تابش نور ایزدی بر زمین فزونی مییابد، آخر پاییز و اول زمستان را که یلدا نامیدند را زایش مهر میخواندند و برای آن جشنی باشکوه با دور همی های مفصل برپا می کردند، بسباری از دانشمندان و مورخان برجسته شب چله را شب تولد میترا می دانند. این آیین چندین هزار ساله مربوط به عصر میترائیسم و قرن ها پیش از زرتشت قدمت دارد.
*یلدا به چه معناست؟*
یلدا ترکیبی از "یل" و "دا" است.در در گویش لری و بختیاری از مفهوم یل دو معنا بکار می رود یکی به معنای بزرگ دانا و دانند و دیگر آنکه لرها و بختیاری ها به مادر " دا" و "دی" می گویند. مادر یا همان دا و دی نماد رویش و زایش است،ایرانیان باستان
اعتقاد داشتند، شب اول زمستان فرایند رویش دانههای گیاهان در زیر خاک آغاز می شود و بنا به همین باور اول ماه زمستان را دی نامیدند.بنا به این تعریف از یلدا مفاهیمی چون رویش و زایش بزرگ برداشت می شود در ایران باستان زن نماد تمام عیار رویش، زایش و آرامش است ، من اول از همه یلدا را به جمعیت زنان سراسر دنیای پهناور تبریک می گویم بعد به مردان ، نکته ی دیگر آنکه .یلدا که طولانی ترین شب سال است به ما یادآوری می کند که ایرانیان از نخستین بانیان و پایه گذران "تقویم" و تاریخ و علوم کیهانی بودند و حکات یلدا به ما خاطر نشان می کند که ایرانیان حرکات گردش زمین را هم خوب می شناختند و هم مهندسی و دقیق لحظات آن را رصد و محاسبه می کردند. جشن تیرگان در تابستان و جشن یلدا در زمستان توسط ایرانیان حکایت از این دارد که این قوم کهن علاوه بر سناخت حرکات گردشی و محوری زمین به دور خورشید ، پدیده های اعتدالین و انقلابین را نیز کشف کرده بودند، چیزهای که بعداز چندهزار سال کپلر ، کپرنیک و نیوتن و ... مدعی کشف آنها شدند.
و خیلی حرف های دیگر... که بماند برای روز های بعد..